Thiếu Lâm Ngũ Hình Quyền (Phần 1-Giới thiệu)

Đối với người Trung Hoa, võ thuật cổ truyền đã trở thành Quốc kỹ và được nâng lên hàng Quốc học. Trong nền võ thuật cổ truyền đó, như mọi người đều biết, võ công Thiếu Lâm giữ vai trò rất lớn. Ngũ Hình Quyền là một bộ phận trọng yếu trong toàn bộ kỹ thuật chính truyền của Thiếu Lâm. Ngũ Hình Quyền bao gồm những gì, hình thành ra sao, đặc điểm thế nào…? Bài tìm hiểu này cố gắng giải đáp một phần những thắc mắc trên. Hầu hết luận cứ đưa ra trong bài tìm hiểu này đều dựa theo tài liệu của hai chuyên gia về võ học Trung Hoa và Mỹ là Wong Deoc Fai và Jane Hallender.

Từ Đạt Ma sư Tổ tới bộ ba Giác Viễn, Lý Tẩu, Bạch Ngọc Phong.

Võ thuật cổ truyền Trung Hoa đặc biệt dựa trên sự nghiên cứu thói quen và cách thế chiến đấu của loài vật. Trải nhiều thế kỷ, đặc tính của các loài chim, rắn, thú rừng và ngay cả côn trùng đã được mô phỏng, rút tỉa tinh hoa, tái tạo thành kỹ thuật chiến đấu cho con người. Khi có cơ hội hoàn thiện hoặc chuyển hóa một hệ thống võ công các nhân vật võ lâm đã mau mắn thêm thắt các kỹ thuật và tinh thần của những con vật gợi hứng cho việc chuyển hóa. Nhiều cách thế còn mang chính ngay tên của những con vật được mô phỏng.

Cuộc nghiên cứu về loài vật tác động lớn vào nền võ thuật cổ truyền Trung Hoa là cuộc nghiên cứu dẫn đến môn Ngũ Hình Quyền, một bộ phận chính thống trong võ công Thiếu Lâm có ảnh hưởng đậm đà đối với sự phát triển của nhiều môn võ khác.

Vào giữa thế kỷ thứ sáu, trong thời Nam Bắc triều, Phật gia đã đứng vững ở Trung Hoa. Một nhà sư Ấn Độ là Bồ Đề Đạt Ma (Bodhidharma), sau một cuộc du hành dài dừng chân ở chùa Thiếu Lâm trên núi Tung Sơn, tỉnh Hà Nam, trở thành vị tổ sư thứ nhất của Thiền Môn Trung Hoa. Qua chín năm liền tĩnh tọa trầm tư, ở độ tuổi 76, Bồ Đề Đạt Ma bắt đầu chỉ dẫn cách rèn luyện thân thể cho các nhà sư Thiếu lâm. Bồ Đề Đạt Ma không phải là người sáng lập Thiếu Lâm tự và võ công Thiếu lâm. Ông chỉ đơn giản là người sống tại đây và dạy cho các nhà sư cùng thời. Khi trụ trì chùa Thiếu Lâm, Đạt Ma nhận thấy các nhà sư sống trong những điều kiện thực tế rất khắc nghiệt. Hầu hết đều không đủ sức khỏe thể chất để hoàn thành những công việc lao động cần thiết cho việc bảo dưỡng tăng viện và trong trường hợp bị cướp bóc tấn công cũng không có ngay cả khả năng tự vệ. Ông bèn quyết định chỉ cho mọi người những bài tập nhắm hai mục tiêu rõ rệt là tăng cường thể lực và nắm vững kỹ thuật tự vệ căn bản. Những bài tập này bao gồm trong ba pho sách còn được lưu truyền là La Hán Thập Bát Thủ, Dịch Cân Kinh và Tẩy Tủy Kinh. Do ảnh hưởng lớn lao của các pho sách này trong giới võ lâm, Bồ Đề Đạt Ma được coi là cha đẻ của võ công Trung Hoa. Thực ra, trước khi Bồ Đề Đạt Ma xuất hiện, võ thuật đã phổ biến trong giới binh gia. Các chiến binh đều được truyền dạy cách thế chiến đấu, đặc biệt là về kiếm và thương pháp. Kiếm và thương là những loại võ khí thiện dụng thuở đó. Tất nhiên đối với dân thường thì việc luyện võ vẫn còn hạn chế.

Nhà Đường (618-907) là một thời kỳ chiến loạn trong lịch sử Trung Hoa. Võ thuật, do đó, nở rộ cùng với sự triển khai thêm nhiều loại vũ khí. Các nhà sư Thiếu Lâm được yêu cầu truyền dạy võ thuật để giúp ngăn chống các mối đe dọa đối với triều đình, đồng thời che chở cho các tầng lớp thượng lưu. Việc rèn luyện tập võ tại chùa Thiếu lâm vừa có cơ hội bành trướng ra ngoài lại vừa có điều kiện gạn lọc để lộ rõ các nét đặc sắc. Nối tiếp nhà Đường là một giai đoạn phát triển đầy tính sáng tạo của nền võ thuật Trung Hoa. Thái tổ Triệu Khuôn Dẫn, vị hoàng đế khai sáng nhà Tống, đã nổi tiếng trong võ lâm do việc khởi lập môn Thái Tổ Trường Quyền. Đối với nhiều người, Thái Tổ Trường quyền chính là hệ thống ti tổ của nhiều môn võ hiện nay. Vào thời Nam Tống, danh tướng Nhạc Phi góp thêm vào lịch sử võ thuật cổ truyền Trung Hoa các kỹ thuật mới về sử dụng thương và sử dụng tay không trong chiến đấu. Nhiều thế hệ nhân vật võ lâm đã ứng dụng và phát triển kỹ thuật đánh tay không của Nhạc Phi để hình thành môn võ mang tên là Hình Ý Quyền. Đây là sự khởi đầu cho Nhu phái và Nội gia phái trong võ thuật cổ truyền Trung Hoa.

Tới đời Minh thì võ thuật cổ truyền Trung Hoa gần như đạt mức toàn thịnh. Vào thời khoảng này, đạo sĩ Trương Tam Phong nhận thấy rằng trong võ thuật cổ truyền để phát ra các đòn đánh, người ta thường phải tận dụng sức mạnh cương mãnh. Người luyện võ hao phí quá nhiều sức lực, tự làm suy kiệt mình đến mức có thể đứt hơi ngay cả trong một cử tập đơn giản. Trước mắt Trương Tam Phong, cách thế này ngược hẳn với tinh thần Đạo Giáo và các nguyên tắc tăng cường sức khỏe. Vì vậy ông điều phối các bài tập thể dục và võ thuật thành một lối tập thông chuyển nhu nhuyễn nhằm giúp triển nở các nội quan, cơ bắp và xương cốt. Nguyên tắc chủ đạo trong hệ thống tập luyện của Trương Tam Phong là sự thư giãn tự nhiên. Trương Tam Phong còn tin rằng có thể kết hợp hữu hiệu hai cách rèn luyện nội lực và ngoại lực để đạt tới môn võ công hoàn hảo. Ông đặc biệt hướng về sự mềm dẻo trong mục tiêu tự vệ và hướng về những nắm đấm cương mãnh trong trường hợp tấn công. Lý thuyết này hình thành môn Thái Cực Quyền và đưa tới sự phát triển Nhu phái trong võ thuật cổ truyền Trung Hoa. Một trong số những nguyên tắc quan trọng nhất thuộc giáo trình của Trương Tam Phong là tấn công đúng vào lúc nguyên lực của đối thủ đã suy kiệt và tiếp lực chưa kịp phát sinh. Trong hệ thống Nhu phái Đạo gia, lý thuyết này đã chiếm được ưu thế và thúc đẩy võ thuật cổ truyền Trung Hoa chuyển hóa quyết liệt.

Không lâu sau đó, võ lâm phân thành hai phái Cương, Nhu. Võ công Thiếu Lâm được coi là Ngoại gia Cương phái hầu như chìm hẳn xuống ngay khi các kỹ thuật thuộc Nội gia Nhu phái trở nên phổ cập.

Cuối đời Minh (1368-1644), một nhà sư Thiếu Lâm là Giác Viễn đưa võ công Thiếu Lâm vào một cuộc chuyển hướng. Trước khi xuất gia, Giác Viễn là một cao thủ cả về Quyền lẫn Kiếm. Khi tới Thiếu Lâm tự, ông nhận thấy võ công Thiếu Lâm thiên về Ngoại lực phải sử dụng quá nhiều sức để chống với sức. Ông liền trù hoạch sắp đặt lại cho thích hợp với một cấu trúc cân bằng giữa nội và ngoại lực. Ông du hành khắp xứ, thâu thập nhiều loại võ công còn khả dụng gạn lọc đưa vào hệ thống võ công Thiếu Lâm mới của mình.

Khi Giác Viễn tới Lan Châu, ông gặp một nhân vật võ lâm là Lý Tẩu. Lý Tẩu giới thiệu Giác Viễn với một nhân vật võ lâm nổi tiếng đương thời là Bạch Ngọc Phong.

Cuối cùng, cả ba trở về Thiếu Lâm Tự và lập ra Ngũ Hình Quyền.

Võ công nguyên thủy Thiếu Lâm chỉ gồm 18 thế theo La Hán thập bát Thủ. Bạch Ngọc Phong dựa vào các thế này sáng tạo thành 128 thế, chia ra làm 5 loại mô phỏng đặc tính của 5 con vật khác nhau là Hổ, Báo, Hạc, Xà (rắn) và Long (rồng). Tất nhiên ai cũng có thể thấy, 5 con vật này đều có những nét đặc sắc phi thường nổi bật và hoàn toàn khác biệt nhau.

Theo Bạch Ngọc Phong mọi người đều phải phát triển theo 5 phương diện sức mạnh theo cách thế phát triển toàn thân để hoàn thiện toàn thân. Năm phương diện đó là Lực, Cốt, Tinh, Khí và Thần (physical strength, bone, libido, “chi”, internal spirit).

Thiếu Lâm Ngũ Hình Quyền được sáng tạo để giúp phát triển cả 5 phương diện sức mạnh kể trên.

Nguồn Tatatoti ST